ÇİN İÇİNDEN ÇİN YAZISI..

Bizi tanıyan eşimiz dostumuz, bu yazıya rast gelince diyecek ki..
Çin'e ne zaman gittiniz..
Gitmedik..

Ama dünyanın nüfus olarak çok önemli bir bölümünün yaşadığı ve aslında bilgilerin de birbirine karıştığı bir ülkenin içinden gelen bir sesi ,kendi yazısı ile sizlere aktarmak istedik.

Yazar,hem sevgili bir dostumuz,hem de doğrusunu isterseniz kendi işimizle ilgili olarak sık sık görüşlerine başvurduğumuz,bölgenin ritmini bize aktaran bir bilge..

Bu yüzden keyifle yer verdiğimiz ,bilmediğimiz Çin yazısını sizlere aktarırken,kendisinden rica ettiğimiz,son gezisi olan Japonya taraflarını da fırsat bulduğunda bizlere aktardığında da sizlere ileteceğimizi bildiriyoruz.
Evet..Çin'in içinden,Çin'in önemli şehirlerinden,megapollerinden birinde ,Shangai (Şangay)'de yaşayan bir vatandaşımızdan,kendi dilimizde bir yazıya ayırıyoruz ,bloğumuzun bu bölümünü..

BİLİNEN ÇİN’DEN, BİLİNMEYEN ÇİN’E ÇİN İÇİNDEN BAKIŞ...

Dünyadaki ülke sayısına kıyasla sınırlı ülke gördüğümü söyleyerek yazıma başlayayım. Ancak Çin, bilinen ülke kavramlarıyla tanımlanamayacak kadar farklı bir ülke. Çin’i gerçekten tanımak için içinde yaşamaktan, tecrübe edinmekten başka seçenek olmadığını düşünüyorum. Çin olarak tanımlanan ülke sınırları içerisinde aslında birçok ülke gizli diyebiliriz. Bu tamamen ülke içindeki 56 farklı etnik grubun yaşam biçiminden, kültüründen, dil farklılığından kaynaklanıyor.

Çin’i sadece güney-kuzey, doğu-batı diye sınıflandırmak bile mümkün değil. Güney – Kuzey ayrımını Çin ortasından geçen sanal bir çizgi ile ayırmanız mümkün olmadığı gibi, doğu-batı tanımlamasını da aynı şekilde yapamayız.

Güney Çin, yaşam biçimi, alışkanlıkları, konuştukları Canton dili ile kabaca tanımlanacak olursa, Guandong ve Gunxi eyaleterinin kapladığı alan diyebiliriz. Bu eyaletlerin sınırlarında tamamen Canton dili yerel lehçeleri ile az-çok farklılık gösterse de, hakim dil. Mandarin Çincesi bu eyalaletlerde yaşayan insanların ancak okul çağında öğrenmeye başladıkları bir yabancı lisan gibi. Evet şaşırmayın lütfen... Okul çağına gelmeyen çocuklar devletin resmi dilini çocukluk çağlarında bilmezeler ve konuşamazlar. Ancak eğitimini iyi derecede tamamlayabilenler bu iki dili konuşma yetisini ilerleyen yıllarında özellikle yabancı şirketlerde yönetici konumunda iş bularak kazanca dönüştüyorlar. Canton dili aynı zamanda Hong Kong’un da resmi dili.

Güneyin yaşam şekli de tamamen Çin’in diğer kesimlerinden ayrılıyor. Sabah Çayı, Öğleden sonra Çayı ve Gece geç vakit çayı. Özellikle Gece geç vakit çayı dünyanın hiç bir yerinde hatta özellikle Guangzhou dışında kolay bulamayacağınız bir çay seronomisi. Genellikle buharda pişirilmiş çeşitli kekler, yöreye özgü kanatlı ve kırmızı et ürünleri, tabi olmazsa olmaz kızartılmış makarna diyelim ama bildiğiniz makarna değil, tarifi zor, tatmak gerekir. Hong Kong ve Guangzhou dışında da tavsiye etmem. Yapamıyorlar, taklit gibi oluyor.

Güney’e dair bir başka saptama da, bitki tıbbı bu bölgenin uzmanlık alanı.

Buradan saat istikametinde ilerleyelim ve Güney-Batı’ya uzanalım. Vietnam ve Kamboçya sınırı. Biraz güney andırsa da, makarna çorbalarının diyarı. Ekşimsi tatlar. Hatta tatlı zıgaralar. Evet bal sürüyorlar ızgara kanatlı ve kırmızı et ürünlerine pişme işlemi sırasında. Bu bölgenin de kendine has bir dili var elbette.

Buradan biraz kuzeye yukarı Yunnan bölgesi teras pirinç tarlaları ile dünyaca ünlü. Düz alan olmadığı için dağlar, tepeler teraslanarak pirinç tarlası yapılmış. Yüzyıllardır atadan toruna bu şekilde yaşam devam ediyor. Kendine has hafif acılı bir mutfağı da var elbet.

Biraz daha kuzey ve ortaya doğru gelirsek Sichuan bölgesi. Ben acıyı çok severim diyenin bile “yok böyle bir acı” diyebileceği bir mutfağa sahip. Tadacağınız herhangi bir yemeklerinin dudaklarınızı kabartmaması mümkün değil. Kendilerine has dilleri ve giyim kuşamları da ayrı güzellik.

Kuzey-Doğu bize hiç de uzak bir kültür değil. Türkçe Şincan diye yazalım. Müslüman nüfusun yoğun olduğu ve zaman zaman siyasi sorunlarla gündeme gelen bölge. Bildiğiniz öz Türk insanı. Çok fazla anlatmaya gerek yok. Öz Türkçe, arapça ve mandarin dilini iyi konuşuyorlar. Şiş kebab, Kuzu tandır konusunda uzmanlar. Bir de sebzeli pilav tüm Çin tarafından tanınıyor.

Buradan kuzey-doğuya Moğolistan sınırına doğru ilerleyince “Inner Mongolia” iç moğolistan denen bölge tamamen Moğol kültürü. Görmedim fazla yazamayacağım.

Biraz daha doğuya doğru ilerleyince meşhur Terracotta askerlerin olduğu Xian bölgesi. Bu bölgede de Huiler denilen Müslüman nüfus ağırlıkta. Böyle olunca da Müslüman kültür daha baskın. Tabii mutfak da bizim damak tadımıza daha uygun.

Buradan Pekin ve Şangay’ı atlayarak güneydoğu ya gidelim. Tayvan adasının tam karşısı. Bu bölge de aynı Canton dili benzeri farklı bir dil konuşuyor. Bu dil aynı zamanda Tayvan’ın da konuştuğu dil. Konum nedeniyle Çin’in en modern alanlarının önde gelenlerinden . Özellikle Xiamen (Şıamen) görülmesi gereken bir şehir. Mutfak ağırlığı deniz ürünleri. Hemen her türlü deniz ürününü burada en taze hali ile bulabilirsiniz.

Önce Pekin. Klasik bir başkent. Son yıllarda özellikle hava kirliliği kış aylarında büyük tehlike arz ediyor. Pekin de geçmişin izlerini bulmak, Çin seddini görmek. Yasak Saray’ı ziyaret ederek Çin’in tarihine dokunmak mümkün. Ayrıca bakırdan yapılma özel pişirme kaplarında “hotpot” denilen, kaynayan suda çok ince dilimlenmiş kuzu etini  sadece saniyelerle ifade edilecek bir süre daldırarak, özel hazırlanmış sos ile denemek enfes bir lezzet. Pişirme kabının bildiğiniz mangal kömürü ile ısıtıldığını da eklemeliyim.

Pekin’den Şangay’a doğu kısıyısı boyunca çeşitli liman şehirleri benzer kültür içerisinde ve deniz ürünlerinin çeşitli pişirimlerini deneyebilieceğiniz bir kıyı şeridi.

Şangay’dan önce, Şangay’a sadece tren ile yirmi dakika uzaklıktaki, bahçeleri ile ünlü Suzhou’dan (Suco) bahsedelim. Bahçeler içerisinde tarihin derinliklerini yani çok geçmişini barındırırken sizi farklı bir dünyaya da taşıyor. Suco şehrine gidip de (özellikle kış ise) kaz çorbası içmezseniz kaybınız büyük demektir. En doğal antibiyortik. Kış boyu grip sizden uzak demektir.

Geldik başka dünya Şangay’a. Çin bir yana Şangay bir yana. Hem şehir hem eyalet olan tek bölge Çin içinde. Her isteyen gelip Şangay’da yaşama hakkına sahip değil Çin’de. Çin vatandaşı için Şangay doğumlu değil ise mutlaka oturma izni gerekiyor. Diğer türlü bir ülkede vizesiz, kaçak durumunda değerlendiriliyorlar ve güvenlik sistemi zaman zaman bu durumdaki kişileri Şangay’dan sınır dışı ediyor.

Evet bu şehirde yaşamak gerçekten çok pahalı. Biraz örnek karşılaştırmanıza yardımcı olur. Baget ekmek 8-9TL, Dana etinin kilosu 100 TL, Tüm peynirler ithal olduğu için 100 gr mı na 20 TL den başlayan fiyatlar ödemek zorundasınız. Çin’in diğer şehirlerinde 50-80 TL arasında yiyebileceğiniz iki kişilik akşam yemeği Şangay için 2-2,5 misli daha pahalı. Kira diğer şehirlere göre üç-dört misli pahalı. Böyle sıralayıp gideriz. Ancak! Dünya şehri. Her ülkeden az-çok belli bir miktarda nüfus var. Birleşmiş milletler gibi bir şehir dersem sanıyorum benzetme yanlış olmaz.

Kendine has lehçesi, genelde tatlımsı lezzetlerle bezenmiş bir mutfağı var. Ayrıca tüm dünya mutfaklarını bir arada bulabileceğiniz yegane Çin şehri burası.

Ulaşılan 16 metro hattı ile şehrin ulaşamayacağınız herhangi bir noktası yok gibi. İki uluslararası havalimanı mevcut. Yaklaşık 26 trenin aynı anda yolcu indirip bindirebildiği devasa bir tren garı da mevcut. Hepsi saatte 250-300 km yapabilen hızlı trenler. Şangay – Pekin arası sadece 5 saatlik mesafeye bu trenler sayesinde indirilmiş durumda.

Çin’in finans merkezi. Serbest bölgeleri ile Hong Kong hakimiyetine son verilen ticaret merkezi.

Dünyanın bilinen en ünlü markalarının bir mağazasını mutlaka bulacağınız bir şehir. Çin’in en zenginlerinin yüzde olarak çoğunluğu Şangay’da yaşıyor. Ferrari’nin, Maserati ile satış adedi konusunda en çok rekabet ettiği yegane şehir. Daha bir çok ilkin şehir Şangay.

Özelikle Şangay Expo’dan sonra kendini çok daha hızlı geliştirmiş olan bu şehirde her geçen gün yaşam maliyeti artmakta.

Çin’e turistik ziyaret yapmayı planlayanlara tavsiyem, önce Çin’i bir gezide dolaşılabilecek bir ülke olarak görmemenizdir. İlginç bulduğunuz bölgelerini yapacağınız seyehat planı içerisinde önceden planlarsanız çok verimli olur. Yorulmaz, zevk alırsınız.

Çin’in detayı hakkında bir nebze fikir verebildiysek ne mutlu bize, sağlıcakla kalın...